Italijanski premijer Aldo Moro, fotografija iz vremena njegove otmice
Pripremio: Nihad Filipović
Crvene Brigade (tal. Brigate Rosse) je bila marksističko-ljenjinsitička teroristička organizacija aktivna u Italiji tokom 1970-ih i 1980-ih. Osnovani su 1970. godine u Milanu, a kao osnivači se smatraju bračni par Renato Curcio (Kurcio) i Marghareta-Mara Cagoli (Kagoli) te Alberto Franceschini (Francenćini).
Tokom trajanja, od osnivanja 1970. do likvidacije 1988., Brigade su izvele preko 14.000 terorističkih napada, incidenata, provokacija, među kojim 73 atentata, organizirali mnoge otmice i pljačke banaka itd. „Uspjehu” Crvenih brigada doprinijela je njihova organizacija, jako intelektualno jezgro, relativna podrška prije svega među italijanskim radnicima na koje je propaganda Crvenih Brigada najprije i bila usmjerena, ali, i to je vjeruje se ključna karika u lancu koji je omogućio “uspjeh” Brigada, logistička materijalno-financijska (oružije, eksploziv, novac), savjetodavna i pomoć u obuci terorista koju je organizaciji namakla KGB – tajna služba Sovjetskog Saveza u saradnji sa Čeho-Slovačkom tajnom službom (ŠTB) i Palestinskom oslobodilačkom organizacijom (PLO). Kampovi za obuku su se nalazili u Pragu i u organizaciji PLO u zabačenim pustinjskim krajevima Sjeverne Afrike te u Siriji.
Scena nakon otmice Alda Mora, 16. mart 1978.
Organizaciono, u vrhu terorističke piramide nalazila se Strateška direkcija, “mozak” organizacije. Direkciju je činilo 10 članova, od kojih su sedmorica bili doktori nauka. Taj intelektualni potencijal u vrhu je takođe jedna od značajnih karika u dobro uvezanom terorističkom lancu Crvenih Brigada. Jer bez njihove manipulativne sposobnosti u kreaciji propagande, bilo bi teško osvojiti bilo kakvu značajniju političku podršku; a Brigade su u kratkom roku uspjele osvojiti priličnu podršku kako među lijevom italijanskom inteligencijom i studentima, tako posebno među radnicima na koje je primarno njihova propaganda i ciljala.
Borbenih formacije Brugada činile su tzv. Kolone, a na čelu su im bili tzv. pukovnici. Jednu kolonu činile su tri brigade, a brigade su se opet dijelile na ćelije. Ćelija je činilo od 5 do 10 ljudi.
S početka, bile su dvije Kolone (grupe), tzv. Trento, formirana uz katedru sociologije katoličkog univerziteta u Milanu i grupa oko Francenćinija koja je privukla aktiviste uglavnom iz pokreta Mladih komunista. Područje djelovanja ovih Kolona je bilo uglavnom grad Milano. Bile su to mahom nisko-profilne terorističke akcije, sabotaže u fabrikama, pljačke, ali vrlo rano kreću i sa otmicama ljudi. Sve se međutim mijenja u kada Brigade, preko Čehoslovačke i Palestinske Oslobodilačke Organizacije (PLO), počinju dobivati direktnu pomoć od Sovjetskog Saveza. Ubrzo, od dvije, Brigae narastaju na deset Kolona. Njihove zone operiranja su sada bili Milano, Đenova, Torino, Rim, Napulj, Firenca, Padova, Verona, Bolonja i pokrajina Veneto.
Aldo Moro ubijen, 09. maj 1978.
Organizacija vremenom postaje sve radikalnija i širi aktivnost izvan Milana u druge dijelove Italije. Prvu otmicu su izvršili 1972. kada otimaju nadzornika radnika (poslovođa) multinacionalne kompanije Siemens, drže ga dvadesetak minuta, za koje vrijeme su mu oko vrata objesili i na prsa istakli natpis “Fašist”, to uslikali i onda koristili u propagandnom radu. Nakon toga nadzornik je pušten. Prve pak žrtve Crvenih brigada pale su u junu 1974. godine kada su ubijena dva pripadnika neofašističke stranke MSI.
Septembra 1974. italijanska tajna služba je infiltrirala agenta u organizaciju Crvenih Brigada i kao rezultat slijedi hapšenje i suđenje Franscenćinija i Kurcia. Oba dobivaju po 18 godina zatvora. Slijedi bjeg Curcia, ali je ubrzo ponovo uhvaćen.
U jednoj akciji početkom 1975. talijanska policija je orkrila farmu na kojoj je bio skrivan oteti industrijalac Vallerino Gancia. Došlo je do pucnjave u kojoj su poginula dva policajca i Mara Cagoli. Ovo je dovelo do kampanje Crvenih Brigada protiv policije specijalno onih pripadnika policije koji su bili uključeni u istragu i borbu protiv Crvenih Brigada.
Organizacija se najviše pročula u svijetu kada su 1978. oteli italijanskog premijera Alda Mora. Tom prilikom ubijeno je pet osoba iz njegovog obezbjeđenja, a nakon 56 dana, bezsupješnih pokušaja pregovora sa vladom koja je to kategorički odbijala, ubijen je i sam Moro sa deset hitaca u grudi i „ovjeren“ pucnjanjem u glavu. U drčnom maniru i kao posljednji akt poniženja vlasti u cjeloj toj aferi, žrtvu su ostavili u gepeku jednog automobila, i to ispred centrale Morove Kršćansko-Demokratske Partije u Rimu, koji je inače tih dana bio pod strogim policijskim nadzorom.
Ubistvo popularnog premijera Mora, pokazalo se kongraproduktivnim: to je izgleda bio moment od kojega počinje pad podrške Crvenim Brigadama čak i među njenim simpatizerima. Ključni moment uslijedio je međutim naredne 1979. Organizacija ubija Guida Rossa, sindikalnog aktivistu koji je pratio propagandnu aktivnost Brigada među radnicima i dostavljao informacije policiji o aktivistima i simpatizerima.
Ubistvo ovog popularnog sindikalnog lidera, okrenulo je radnike od simpatija prema Brigadama. Pošto su radnici bila ona socijalna grupacija na koju je oprimarno bila usmjerena propaganda Crvenih Brigada, to je, smatra se bio ključni moment koji je doveo do radikalnog pada njihove popularnosti među radničkom klasom, pa onda i do de facto do postupnog „gašenja“ pokreta tokom 1980-ih. Takođe, policija pojačava istragu i pritisak na Crvene Brigade; tokom 1980. uhapšeo je preko 12.000 akrtivista Brigada, neki bježe van Italije u Francusku i Južnu Ameriku itd., tako da je faktički, sa tom godinom, zadat ključni udarac toj terorističkoj organizaciji.
Međutim, „odumiranje“ organizacije je bio usporen proces: usprkos brojnim hapšenjima i potkazivanjima uhapšenih, koji su često cinkarili radi smanjenja sopstvenih kazni, organizacija nastavlja živjeti i teroristički djelovati poduzimajući akcije otmica i ubistava sve do 1988., kada nakon ubistva italijanskog senatora Roberta Rufillia, policija zadaje završan udarac novim valom masovnog hapšenja usmjerenog najprije na ljude koji su se smatrali liderima u organizaciji. Nakon toga organizacija prestaje sa djelovanjem.