Pontida, Salvini: “La ruspa la uso contro Renzi”. FOTO | Sky TG24
Piše: Erman Jakupi
Anticiganizam (ili ciganofobija) je novija riječ koja se u evropskoj socijalno-političkoj retorici pojavila onog momenta kada se, nakon tolikih vijekova, konačno došlo do svijesti da na kontinentu postoji ozbiljan problem obespravljenosti romskih etnija. Njome se označava ideologija rasnih predrasuda i mržnje prema Romima što je u Evropi istorijski i kulturološki duboko ukorijenjen fenomen. Tako je njihov nomadski način života u srednjem vijeku tumačen kao božije prokletstvo a njihova “umjetnost” čitanja sudbine iz karata kao znak povezanosti sa zlim tajnim silama sa drugog svijeta. Za vrijeme Svetog rimskog carstva optuživali su ih da su turski špijuni itd. Itd.
Ukratko, anticiganizam je jedna vrsta rasizma koji se u toku istorije manifestovao kao: a) heterorasizacija i b) autorasizacija. Naime, francuski filozof Pierre André Taguieff tvrdi da rasizam ima dvije istorijske forme: prva je heterorasizacija a druga autorasizacija. U heterorasizaciji DRUGI se vidi kao RASA i baš zato inferiorniji dok smo MI nosioci univerzalnog tj. predstavljamo čovječanstvo ili civilizaciju uopšte. Ovaj tip rasizma vodi ka dominaciji nad DRUGIM i njegovim ekonomskim potčinjavanjem. To je kolonijalni rasizam čiji cilj nije fizičko istrebljenje DRUGOG nego ekonomska dobit do koje se dolazi njegovim porobljavanjem.
U autorasizaciji RASA smo Mi i to čista rasa i zbog toga superiorna dok je DRUGI nečist i mješanac i zato degenerisan i inferiorniji. Ovaj tip rasizma zasniva se na logici totalnog isključenja DRUGOG. Cilj ove forme rasizma je ukidanje razlike kao takve što logički vodi pokušaju fizičkog istrebljenja DRUGOG. Genocid je praktična konsekvenca nacističkog mita o čistoj rasi. Ko poznaje čak i površno istoriju romskog naroda zna dobro da su upravo Romi onaj žalosni primjer naroda koji je u Evropi bio žrtva obje forme rasizma.
Romi su vijekovima u Rumuniji bili robovi čija je cijena bila manje više kao cijena jednog konja, a za vrijeme drugog svjetskog rata nacisti su u koncentracionim logorima ubili pola miliona pripadnika ovog naroda. Nakon drugog svjetskog rata svaki pokušaj romskih političkih organizacija da Romi dobiju ratnu odštetu za Porajmos, tako Romi nazivaju nacistički genocid nad njima, bio je u (demokratskoj!) Njemačkoj usporavan i odlagan zbog besmislenih predrasuda o Romima, od kojih je najviše ukorijenjena ta da su Romi urođeni kriminalci. Stradanje Romskih etnija bilo je praktički palo u zaborav. Čak se ni društvene nauke nisu bavile Porajmosom, gonocidom nad Romima koji je ostao u sjenci onog večeg nad Jevrejima. Evropski parlament je tek 2015-te god., dakle sedamdeset godina nakon što se romski holokaust desio, donijeo odluku da 2. avgust bude dan evropske komemoracije tog holokausta. Ta činjenica suštinski ne mijenja status dvanaest miliona Roma razbacanih po evropskim državama u kojima nastavljaju biti diskriminisana etnička manjina.
Šta više, sa političkim uspjesima populističke desnice u nekim evropskim zemljama agresivna retorika (ali i praksa!) anticiganizma dolazi sve više do izražaja. Tako Thomas Hammarberg, savjetnik za ljudska prava u evropskom vijeću, primjećuje da je današnja retorika antiRom jako slična onoj nacističkoj iz drugog svjetskog rata jer se opet tvrdi da su Romi opasnost za sigurnost, javno zdravlje i higijenu.
U ovoj retorici prednjače istočnoevopske zemlje: Slovenija, Slovačka, Kosovo, Poljska i Češka, ali ne zaostaju ni Francuska i Italija. Najfanatičniji romski mrzitelj u Italiji je njen ministar unutrašnjih poslova Mateo Salvini, neslavno poznat široj evropskoj javnosti po zatvaranju italijanskih luka za brodove sa afričkim i bliskoistočnim izbjeglicama. Naravno slijedi ga Berluskoni koji je jednom prilikom izjavio:”Nećemo dozvoliti da Milano postane ciganski grad!”. Salvini je sa svojom strankom “SJEVERNA LIGA” pobijedio na izborima zahvaljujući nacionalističkom uskliku “NAJPRIJE ITALIJANI!” obečavši da će zaustaviti emigracijski talas na italijanskim granicama jer, kako je rekao jednom prilikom,”u Italiju ne može stati čitava Afrika”. On se zalaže za jačanje italijanskog nacionalnog suvereniteta i protivi se dominaciji evropske birokratije i finansijskih institucija liberalističkog kapitalizma u Italiji. U ime legalne samoodbrane protiv mikrokriminaliteta obećao je de će liberalizovati tržište lakog naoružanja u Italiji. Drugim riječima, za Salvinija važi logika koja se u Americi pokazuje kao fatalna: više pištolja u kućama, više sigurnosti za sve!
Optuživao je vladu prije njegove da demolira institucije socijalne države (welfare state), a on se zalaže za uvođenje tzv. Flat tax-a (isti porez na sve poreske obveznike bez obzira na prihode), favorizujući tako bogate poslodavce u nastojanju da ih “veže” za nacionalni teritorij ukoliko bi pali u iskušenje da se isele u potrazi za jeftinijom radnom snagom. Tipična, dakle, politička agenda jednog populističkog desničara!
Za našu temu, od koje smo se na tren udaljili, važna je jedna neobična i perverzna Salvinijeva strast. O čemu se radi? Salvini obožava da pravi selfije u bageru koje redovno postavlja na društvene mreže na kojima nažalost ima veliki broj sljedbenika. Zašto baš u bageru? Biće najbolje da nam odgovor na ovo pitanje da sam Salvini:”SRAVNITI SA ZEMLJOM ROMSKA NASELJA.OČISTITI I ASFALTIRATI!”.(Tweet od 7.juna 2017). Bager ovdje nije samo “ruralno oružje suvereniteta”, kako objašnjava jedna italijanska semiologa, nego i eventualno sredstvo etničkog čišćenja koje je eksplicitno u Salvinijevoj političkoj filozofiji.
Ova neodoljiva volja da se eliminišu “nametljivci”, da se socijalno tkivo očisti od anomalnih ćelija zajednička je svim velikim manihejskim pokretima u politici. Jedan od največih bio je svakako antisemitizam. “Za jednog antisemistu”, pisao je Sartr,”Jevrej je utjelovljenje zlog duha…Svo zlo koje postoji u društvu…može se direktno ili indirektno pripisati Jevreju. Ako nacije ratuju međusobno to nije zbog toga što sama ideja nacije po sebi implicira ideju imperijalizma i interesnih sukoba. Ne, to je zbog Jevreja koji iza državnih vlada siju sjeme razdora. Tako antisemitizam, izvorno maniheizam, objašnjava tok istorije kao borbu između dva principa: principa dobra i principa zla. Između ovih principa nije moguć nikakav dogovor: potrebno je da jedan od njih trijumfuje a drugi da bude uništen”. (J.P.Sartre ANTISEMITISMO) Upravo ovaj antisemitski radikalizam, ova objava totalnog rata neprijatelju opasno odjekuje u tweet-u Matea Salvinia:”Sravniti sa zemljom romska naselja. Očistiti i asfaltirati!”. Eto zašto njegovi selfi u bageru daju osjećaj tjeskobe i zabrinutosti. Njegova ideologija je ideologija demonizacije drugog sa nepredvidivim socijalno-političkim posljedicama. Klima intolerancije koju populistički evropski lideri stvaraju prema Romima priziva nam u sjećanje Vaclava Havela koji je svojevremeno i sa punim pravom primijetio da je “tretiranje Roma probni test evropskih demokracija”. Ako je danas zatvaranje nacionalnih granica i san o fihteovskoj zatvorenoj trgovačkoj državi nedomakratski i raekcionaran čin, onda nam ne preostaje ništa drugo nego složiti se sa italijanskim antropologom Leonardom Piasereom koji kaže da je potrebno stvoriti jednu novu svijest o granicama. I tu nam Romi mogu biti od velike koristi, jer, u romskoj kulturi granice nemaju karekter svetosti.