Svim građanima BiH i prijateljima Bosanskih pogleda želimo sretne predstojeće Božićne i Novogodišnje praznike, uz puno dobrog zdravlja, sreće i prosperiteta. Zbog zimskih odmora i odsustva nekih od nasih članova, portal bosanskipogledi.com će biti na kolektivnom odmoru između 21. 12. 2019 – 5. 1. 2020. kada ćemo ponovo nastaviti sa radom i objavama.
Srdačno Vaši,
Urednički tim, bosanskipogledi.com
Stare čestitke i nostalgija
Pripremila i obradila: Amna Dumpor
Historija čestitke
Razmjenjivanje pisanih pozdrava i novogodišnjih čestitki datira još iz perioda drevnih Egipćana i Kineza. U drevnom Egiptu, faraoni su prenosili osjećanja na svitku papirusa, a dobre želje za Novu godinu razmjenjivane su se i u dvorištu drevnih kineskih careva, da bi se odagnali zli duhovi i odbranilo carstvo od legendarnog čudovišta zvano Nian.
Abbott Papyrus – British Museum
Pored matematike, drevni Egipćani su takođe razvili i svoj prvi kalendar. Svaki put kada bi novi faraon bio ustoličen, kalendar bi se u znak počasti resetirao na nulu u odnosu na početak njegove/njene vladavine. Njihov kalendar se sastojao od 12 mjeseci koji su trajali po 30 dana, kao i tri sezone; Akhet-sezona poplava (od jula do novembra), Peret-sezona sađenja i uzgajanja (od novembra do marta) i Shemu-sezona berbe (od marta do jula).
Kalendar starog Egipta
(play.google.com)
U srednjem vijeku, neodoljiva sila romantične ljubavi primorala je dobrostojeću Europu da udovolji željama zaljubljenih sa Valentinovim porukama i prijedlozima za brak. Ove kartice su bile u obliku vještih, ručno izrađenih motiva. Ukrasne kartice su se takođe koristile za proslavu dana svetaca i rođendana.
Prvi dokaz o stvarnoj štampanoj čestitki potiče iz Njemačke u 14. vijeku. Čestitke su se pravile tako što bi se slike uklesavale na komadu drveta u vidu drvoreza, koje bi se potom natapale mastilom i utiskivale na papir, zatim su se slale kao čestitke. Ova verzija štampanih čestitki bila je izuzetno skupa zbog vremena koje je trebalo da se utroši da se napravi svaka pojedinačna čestitka, tako da je očigledno da su samo najbogatiji mogli imati luksuz slanja čestitki.
Međutim, 1840. godine sve se promijenilo uvođenjem poštanske marke čime je slanje čestitki postalo pristupačno i širem sloju ljudi. Tri godine kasnije, Sir Henry Cole, ugledni državni službenik, zaštitnik umjetnosti i pedagog, angažovao je svog prijatelja i umjetnika Johna Callcotta Horsleya, koji je osmislio dizajn na čestitkama koji prikazuje viktorijansku porodicu koja jede i pije zdravicu za Božić i Novu godinu, okružena prizorima svečane ljubavi. Tekst na čestitkama je bio jednostavan i jasan: “Sretni Novogodišnji i Božićni praznici”.
“Firstchristmascard“. Licensed under Public Domain via Wikimedia Commons
Tradicija slanja novogodišnjih i božićnih čestitki nastala je u Engleskoj, a do kraja 19.veka praksa se ustalila u skoro cijeloj Europi i Americi. Motivi na čestitkama su bili tipično zimski – idilični prikazi pod snjegom, crkveni zvonici, Djeda Mraz, saonice sa irvasima. U SAD se na ideju novogodišnje i božićne čestitke došlo mnogo ranije, ali su one bile veoma skupe, samim tim nisu bile ni dostupne velikom broju ljudi. Već od 1875.godine, masovno štampanje i smanjena cijena poštarine, učinili su slanje čestitki u SAD-u pristupačnijim i sve popularnijim.
Ni Rusija u tom periodu nije nimalo zaostajala za engleskom i američkom božićnom tradicijom. Rusi su bogato ukrašavali svoje domove i slali čestitke koje su ručno izrađivali i poklanjali za vrijeme praznika. Čestitke su prikazivale tipične hrišćanske teme: anđele, zimske pejzaže, raskošne crkve, motive iz narodnih bajki.
Foto: Russian Snowman (1900), americanliterature.com/christmas-cards
Čestitke se danas razmenjuju više nego ikada, prostim klikom na ekranu telefona ili kompjutera, kojim se isporučuju u vidu SMS poruka i mejlova. I svi podjednako učestvujemo u tom globalnom ritualu čestitanja koristeći prednosti tehnologije koja nam omogućava brzo povezivanje i slanje poruka.
U svakom slučaju, razmjenjivanje čestitki i dobrih želja stimulira pozitivnu društvenu komunikaciju, prekida ljutnje, konflikte i druga neprijatna osjećanja u ljudskim odnosima, i kao takve se trebaju održavati i njegovati.
Izvor: pencompany.com, whychristmas.com, blog.printed.com